Son zamanlarda bilim adamları arasında bir tartışma konusu dolaşıyor – dinazor fosillerinin özel şirketlere satılması. Bu tartışmaya öncülük eden konu ise Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan “Trinity the T-Rex” isimli kabaca 20 yaşındaki T-Rex’in özel bir koleksiyonerin eline geçmesi ile ilgilidir. Trinity, kusursuz bir şekilde korunmuş fosil kalıntılarına sahip olarak, bilim adamları için araştırmaların önemli bir kaynağı olarak kalıyor. Ancak, dinosaur kalıntılarının özel sahiplere satılması, bilimsel keşiflere katkı sağlamaktan ziyade, bilim adamlarının araştırmalarına zarar verebilir.
Birçok bilim adamı, Trinitiy’nin özel bir sahibine satılma planlarına sert bir şekilde karşı çıkıyorlar. Bu tartışmayı ortaya atan kişiler ise Kuzey Carolina Üniversitesi’nden Mary Schweitzer ve University of California, Davis’den David Kisailus’dur. Schweitzer, “Özel koleksiyonerlerin dinazor fosillerine sahip olmasında bir sorun görmüyorum. Ancak, onları araştımalarımızda kullanacağımız çözünürlük, malzeme ve verimlilik hakkında endişelerim var” diyor. Kisailus ise fossil sahiplerinin, fosilleri müzelerde, okullarda ve laboratuvarlarda kullanmak yerine, kar etme amaçlı kullanma ihtimallerinin olduğunu söyledi. Şimdi on binlerce dolara satılması düşünülen Trinity fosilinin bir koleksiyonerin eline geçmesine, Kisailus “korkunç” dedi.
Bilim adamları, dinazor fosillerinin özel sahiplere satılmasının birçok problem yarattığını düşünüyorlar. Öncelikle, bilimsel keşifleri ölümcül bir şekilde etkileyebilirler çünkü, özel koleksiyonerlerin amacı genellikle kendi kişisel çıkarlarına uygun olarak, fosilleri koleksiyonlarında sergilemek ve sergileyerek para kazanmaktır. Bu tür bir sergileme ve sunum faaliyetleri, fosillerin yüksek ısıya, nem, doğal afetler, ayak trafiği vb. nedenlerle zarar görmesine neden olabilir. Bu, fosillerin daha önce hiç tespit edilmemiş özelliklerinin kaybolmasına ve buna bağlı olarak bilimsel keşiflerin azalmasına neden olur. Dahası, bu tür fosillerin özel koleksiyoncuların eline geçmesi, bilimsel dünyada koleksiyonerlere karşı ciddi güvensizlik yaratıyor. Bu tür koleksiyoncuların, fosillerin veya benzer tarihi eserlerin piyasaya sürüldüğü “karaborsa” gibi yerlerde nasıl elde edebileceklerini merak ediyorlar. Fosillerin bu yöntemle bulunması, genellikle yasal olmayan yolları içerir ve genellikle geriye getirilemeyen bir hasar meydana getirir.
Bilim adamlarının diğer bir endişesi ise dinazor fosillerinin özel sahiplere satılması ile bilim adamlarının araştırmaları için önemli olan insanlar arasındaki bilgi paylaşım sisteminin özelleştirilmesi. Fosillerin özel sahipleri, fosiller üzerinde araştırma yapmak isteyen bilim adamlarından, özellikle de dünya nüfusunun hayal bile edemeyeceği kadar büyük bir alana dağılmış olan bilim adamlarından bir ücret talep edebilirler. Bu araştırmalar için sağlanan fonlar, kıt kaynaklı olduğundan, bilim adamlarının araştırma yapma ihtimallerine zarar verebilir.
Bilim adamlarının petrol şirketleri veya diğer özel sektör şirketleri gibi özel şirketlere satış yapıldığında endişelendikleri bir başka konu ise, söz konusu çıkarlarını dünya nüfusunun taleplerine göre sınırlayan araştırma konularının düzenlemeleridir. Bir şirket, fosilleri satın aldığında, şirket bu araştırma çalışmalarının yönünü değiştirebilir veya sadece şirkete ilgi duyan konularla sınırlayabilir. Bu, dünya çapında çok sayıda insanın fosil araştırmaları ile ilgili çalışmalar yapıldığı bir dünya için kötü haber.
Sonuç olarak, dinazor fosillerinin koleksiyoncuların sergilenmesinin ardından satılması, özellikle koleksiyonculara satıldığında, fosillerin bilimsel araştırmaların önemli bir kaynağı haline gelmesi dünyadaki bilim adamları arasında kaygı yaratmaktadır. Fosillerin özel koleksiyonerlerin eline geçmesi, fosiller üzerinde yapılacak araştırmaların sınırlanmasına veya fosillerin bilim adamlarından yüksek maliyetler talep etmelerine neden olur. Dahası, söz konusu fosillerin gelecekteki tıp araştırmalarına olan katkılarının engellenmesi, tarihsel önemlerini bile tartışmalı hale getirebilecektir. Bu nedenle, dinazor fosillerinin ve diğer önemli fosillerin korunması, müzayede evlerinden, özel koleksiyonlardan ve yasadışı fosil kaçakçılığından korunması adına uluslararası çapta dikkatli bir şekilde düzenlenmelidir. Bilim adamlarının bu konuda yaptığı itiraz ve uyarıların önemi yadsınamaz.