JP Getty Müzesi, dünyanın önde gelen sanat müzelerinden biridir ve Avrupa Sanatı tarihi içindeki önemli eserlere sahiptir. Ancak son zamanlarda, müze farklı bir nedenden dolayı gündeme geldi: 11. yüzyıl ressamı Omai’nin 50 milyon sterlin değerindeki portresi. Peki, Getty Müzesi bu değerli eseri kurtarabilir mi?
Öncelikle, konuya biraz daha detaylı bakalım. Omai’nin portresi, Norman İngiltere’sinde yaşamış bir soylunun portresidir. Sanat tarihçileri, resmin yapılış tarihini 1066-1087 yılları arasına tarihlendiriyorlar. Esasen, Omai’nin portresi, Orta Çağ portre sanatının örneklerinden biridir. Bunun nedeni, ressamın portresindeki detaylara ve şövalye kostümüne verdiği önemdir.
Omai’nin portresi, 18. yüzyılda Fransız bir koleksiyoncu tarafından satın alındı. Daha sonra, farklı koleksiyoncular tarafından satın alındı ve son olarak 1967’de Getty Müzesi tarafından satın alındı. Ancak son zamanlarda, Omai’nin portresinin sahipleri, Getty Müzesi’yle uzun süredir devam eden çekişmeleri nedeniyle müzeden eseri geri almak istiyorlar.
Getty Müzesi açısından bakıldığında, portrenin geri alınması mümkün görünmüyor. Bunun sebebi, müzenin bu esere olan hukuki haklarının ve müzenin Satın Alma Anlaşması’nın şartlarına uymasının doğruluğunun kabul edilmesidir. Getty müzesi geçmişte, birçok eserin çalındığı, kaçak sanat eserlerinin alındığı, sahte taklit eserlerin alındığı olaylarla gündeme gelmiştir. Bu olayların ardından müze, koleksiyonlarına yeni eserler eklemek için daha sıkı prosedürler uygulamaya başlamıştır.
Ancak, müze yetkilileri bu durum karşısında sessiz kalmadılar. Getty Müzesi müdürü James Cuno, eserin sahiplerine yönelik “Size acıyorum” şeklinde bir açıklama yaptı. Cuno, müzenin eserlerin yeniden kaynaşmasına karşı olduğunu ve çalınmış eserlerin iadesine sıcak baktıklarını dile getirdi. Ancak, Omai’nin portresi için bu durumun gerçekleşmesinin mümkün olmadığına belirtti.
Omai’nin portresi konusundaki bu tartışmaların birçok tarafı var. Bazıları, koleksiyoncuların, müzelerin elde ettiği eserlere sahip olma hakkına sahip olduklarını savunuyor. Diğerleri ise müzelerin, dünya halkının sanat eserlerine erişim haklarını sağlayan önemli kurumlardan biri olduğunu iddia ediyorlar.
Ancak, JP Getty Müzesi’nin Omai’nin portresini geri verme ihtimali çok düşük. Müzenin bu eser için Sahte, Uyanık ve Kendi Kendine Ulaştırdı gibi hukuki hakları bulunuyor ve Getty Müzesi’nin tarihinde uzun yıllar boyunca bu tarz sorunlar yaşansa bile, bugün müze tüm bu hukuki haklarını Savunmaya hazır.
Son söz olarak, JP Getty Müzesi’nin Omai’nin portresinin sahiplerine geri verme ihtimali çok düşük görünüyor. Müze, eserin sahipliği konusunda hukuki açıdan haklarına sahip olduğunu düşünüyor. Ancak, sanat tarihçileri, koleksiyoncular ve diğer sanat meraklıları bu tartışmanın sıcak bir şekilde devam edeceğini gösteriyorlar. Her ne olursa olsun, bu tartışmanın sonucunda, tarihi bir sanat eserinin hayat bulması ve dünya çapında çeşitli koleksiyonların zenginleştirilmesi umudu hala var.